TÜBA Çevre, Biyoçeşitlilik ve İklim Değişikliği ile Enerji Çalışma Grubu tarafından düzenlenen ve 2 gün süren “Doğal Kaynaklarda Verimlilik ve Alternatif Enerji Çözümleri Çalıştayı” Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde gerçekleştirildi. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ve İTÜ-KKTC Eğitim Araştırma Yerleşkelerşi (İTÜ-KKTC) ev sahipliğinde, TC Kalkınma ve Ekonomik İş Birliği Ofisi’nin paydaşlığında gerçekleştirilen çalıştayın, Grand Pasha Otel’deki açılışını KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, TC Lefkoşa Büyükelçisi Prof. Dr. Metin Feyzioğlu, TÜBA Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker ile İTÜ-KKTC Rektörü Prof. Dr. Cumali Kınacı yaptı.

İTÜ-KKTC Rektörü Prof. Kınacı, meydana gelen deprem felaketi dolayısıyla yaklaşık 50 bin insanın hayatını kaybetmesi ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni temsilen Türkiye’ye giden 12-15 yaşları arasında 35 tane meleğin hayatını kaybetmesinden üzüntü duyduğunu ifade etti. Kınacı, hedeflerinin bundan sonra da KKTC’de Ar-Ge faaliyetlerini arttırmak olduğunun altını çizdi. Rektör Kınacı “Bugün, Doğal Kaynaklarda Verimlilik ve Alternatif Enerji Çözümleri konulu çalıştay ile mevcut doğal kaynaklarımızın daha verimli kullanılmasının yanında yenilikçi enerji teknolojileri ile enerji kaynaklarının durumunu değerlendirmeyi hedefliyoruz. Konuyla ilgili uzmanların çok disiplinli bir yaklaşımla teknolojik ve bilimsel perspektifte yapacağı sunumlarını içeren çalıştayın ve sonunda hazırlanacak raporun, ülkemizin bu konudaki politika ve uygulamalarına önemli katkısı olacağına inanıyorum” diye konuştu.

Yaşanan deprem felaketi hakkında konuşarak sözlerin başlayan Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Başkanı Şeker, “Ülkemiz inanılmaz bir deprem silsilesiyle karşı karşıya kaldı, boyutunun büyüklüğünü TÜBA Konseyi olarak bölgede yaptığımız incelemelerde çok daha iyi gördük. Acılar paylaşıldıkça azalır. Hepimizin başı sağ olsun. Vefat edenlere rahmet, yaralılara sabır diliyorum. Bu yarayı el birliğiyle saracağız. Can kayıplarını engellemek, hasarı en aza indirmek üzere bilim insanları olarak bizler geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi uyarılarımızı her defasında çok daha yüksek bir sesle yinelemek boynumuzun borcu” dedi.

İnsanoğlunun yaptığı yanlışların faturasını aynı dönemde er ya da geç ödediğini ya da bu faturayı daha sonraki nesillere devrettiğini söyleyen Prof. Şeker şöyle konuştu: “G20 Zirvesi’ndeki dünyanın bilim akademilerinin yer aldığı Science20 kapsamında TÜBA olarak Türkiye’yi temsil ediyoruz. Bu platformda enerjiden sağlığa fırsat eşitliğinden gıda sorunlarına kadar pek çok başlık gündeme geliyor. Son dönemde başta iklim değişikliği ve buna bağlı olarak gıda zincirinde meydana gelecek olan sorunların altı çiziliyor. İnsan eliyle yapılan hataların azaltılması ise ana başlıklardan biri. Bu depremle bir kez daha kanıtlanmıştır ki fizik kanunlarına karşı gelerek rant peşine düşmek sonunda faturanın yine insana kesilmesine neden olur”.

Şeker, “TÜBA sorumluluğu gereği dünyanın, toplumun, yükseköğretimin sorunları başta olmak üzere pek çok alanda multidisipliner çalışmalar yürütüyor. İklim değişiklikleriyle beraber sanayide vahşi kapitalizm çerçevesinde haksız rekabetin arttığını, üretim tekniklerinin yarıştığı ortamlarda doğaya verilen zararın ne boyutta olduğun hepimiz biliyoruz. Önlemler uluslararası platformlarda her zaman gündeme geldi ama kimse kendi üzerine düşeni yapmak istemedi. Doğal Kaynaklarda Verimlilik ve Alternatif Enerji Çözümleri Çalıştayı dahilindeki birçok başlık bahsi geçen konularla ilişkili. Hiç kimse fatura ödemek istemiyor herkes bir başkasına paslıyor, özellikle menfaatlerine dokunan bir konu varsa göz ardı ediliyor. Doğal kaynakların sömürüldüğü ortamlarda acımasız rekabetle ortaya çıkan atıklardan, doğal kaynakların gaspı dahil, tek taraflı kaynak kullanımları uluslararası ilişkilerde de sorunlara neden oluyor. Sağlıktan ekonomiye ve güvenliğe dek pek çok boyutu var konunun. Bizler bu Çalıştayla doğal kaynaklardan ne kadar verimlilik elde edebileceğimizi ve olabilecek en az hasarlı yöntemler konusunda çalışıyoruz ve çalışmaya devam ediyoruz, bu 2 gün boyunca katkı veren tüm katılımcılara şimdiden teşekkür ediyorum” şeklinde konuştu.

TC Lefkoşa Büyükelçisi Metin Feyzioğlu ise devlet olarak önem verdikleri bir çalıştayda bulunduğunu kaydederek, TÜBA ve İTÜ’nün çok değerli ilim ve bilim kurumu olduğunu vurguladı. KKTC’de de çok ciddi bir akademik potansiyel olduğunu ifade eden Feyzioğlu, bunun işlenmesi gerektiğini söyledi. Büyükelçi Feyzioğlu, KKTC’de yapılması gerekenleri de sıraladı ve “Sorunları kamu yararını nasıl sağlarız ilkesinden çözmeye var mıyız yok muyuz” diyerek, zamana göre, toplumun gelişen ve değişen ihtiyaçlarına göre kuralların değiştirilmesi gerektiğini kaydetti. Metin Feyzioğlu, Türkiye ve KKTC’nin omuz omuza ortak hedeflere yürümeye devam edeceğini söyledi.

Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, açılış konuşmasında toplantıyı düzenleyenlere teşekkür ederek, ülke yararına olan şeylerin akıl yolu ile yönetilmesi gerektiğini kaydetti. Tatar, “Biz Kıbrıs’ta eşit statümüzün kabulü olmadan Kıbrıs konusundaki görüşme masasına oturmayacağız dedik. Anavatan Türkiye de buna tam destek verdi” diyen Tatar, ancak ortak projelerde birlikte çalışmaya karşı olmadıklarını belirtti. Cumhurbaşkanı Tatar, Güney Kıbrıs’ın, KKTC’yi tanımamakta ısrarcı olmasının her iki tarafın da çıkarına olacak projelere sırt çevirmesine neden olduğunu vurgulayarak, Türkiye’den KKTC’ye asrın projesi ile taşınan suyu Güney Kıbrıs ile paylaşmaya hazır olduklarını kaydetti.

Kurumlardan uzmanlar ve çeşitli üniversitelerden akademisyenlerle 2 gün süresince toplam 26 katılımcının yer alacağı programda “İklim Değişikliği Çerçevesinde KKTC Su Yönetimi” hakkında ve ayrıca depremle ilgili farklı konuların da yer aldığı ilk günün ilk oturumunun başkanlığını Türkiye Su Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Lütfi Akca üstlendi. Antalya Bilim Üniversitesi’nden Prof. Dr. Necati Ağıralioğlu “Kıbrıs’ın Su Probleminin Geçmişi”, TÜBA Asli Üyesi ve İTÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. İzzet Öztürk “Türkiye’den Kıbrıs’a Su Temininde İklim Değişimi Etkileri”, İTÜ Öğretim Üyesi Dr. Öğr. Üyesi Türker Türken “Kuzey Kıbrıs’ta Sürdürülebilir Su Yönetimi”, Yakındoğu Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hüseyin Gökçekuş “Kıbrıs’ın Güncel Su İhtiyaçları ve Yeraltı Su Kaynaklarının Durumu” hakkında konuştu.

Prof. Dr. İzzet Öztürk’ün yürüttüğü 2. Oturumda; Prof. Dr. Cumali Kınacı “Kıbrıs Su Yönetimi Uygulamaları ve Öneriler”, Prof. Dr. Lütfi Akca “KKTC Su Master Planı”, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Sulama Dairesi Başkanı Oğuzhan Bektaş “Kıbrıs’ta Tarımsal Sulama Altyapısı”, İTÜ’den Prof. Dr. Ahmet Duran Şahin “İklim Değişikliğinin Etkileri ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları”nı anlattı.

Prof. Dr. Cumali Kınacı’nın moderatörlüğündeki günün son oturumunda Necmettin Erbakan Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hasan Hüsnü Korkmaz “Deprem Hasarlarının Nedenleri ve Dayanıklı Yapılar İçin Öneriler”ini, İTÜ’den Prof. Dr. Ercan Yüksel “06 Şubat 2023 Depremlerinin Işığında Mevcut Betonarme Konut Stokunun Değerlendirilmesi ve Acil Önlemler”i, TÜBA Asosye Üyesi ve Gaziantep Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdülkadir Çevik çevrimiçi katılımla “Betonarme Yapılarda Deprem Hasarları ve Güçlendirme Yöntemleri”, Yakın Doğu Üniversitesi’nden Prof. Dr. Salih Saner ise “Kuzey Kıbrıs’ın Jeolojik ve Sismolojik Fay Hatları”nı detaylandırdı.

Programın “Alternatif Enerji Kaynakları ve Doğal Gaz Lojistiği” başlıklı 2. günde 4. oturumu TÜBA Asli Üyesi Prof. Dr. Arif Hepbaşlı yönetti. EPDK Doğal Gaz Piyasası Dairesi Grup Başkanı Dr. Bağdagül Kaya Caner “Türkiye Ulusal İletim Sisteminde Doğal Gazın Taşınması ve Ticaret”i, TÜBA Asli Üyesi ve TÜBA-Enerji Çalışma Grubu Yürütücüsü Prof. Dr. İbrahim Dinçer “Türkiye’nin Hidrojen Çiftlikleri ve Doğal Gaz Ekosistemi”ni anlattı.

TÜBA Asli Üyesi ve Karadeniz Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kamil Kaygusuz’un moderatörlüğünü yaptığı 5. oturumda; Prof. Dr. Arif Hepbaşlı “Doğal Gazlı Enerji Seçeneklerinde Verimlilik”, Prof. Dr. Adnan Midilli “Türkiye’nin Doğal Gaz ile Yenilenebilir Enerji Seçenekleri ve Sürdürülebilir Gelişme”, YÖK Üyesi, TÜBA-Enerji Çalışma Grubu Üyesi Prof. Dr. Erol Arcaklıoğlu “Türkiye’nin Enerji Projeksiyonları ve Doğal Gazın Rolü” hakkında konuştu.

Programın son oturumunu Doğu Akdeniz Üniversitesi’nden Prof. Dr. Uğur Atikol yönetti. KKTC Cumhurbaşkanlığı Ekonomi ve Doğal Kaynaklar Komitesi Başkanı Prof. Dr. Salih Saner “Geleneksel Olmayan Hidrokarbonların Gelecekte Enerjideki Yeri, Kıbrıs Türk Mimar ve Mühendisler Odaları Birliği (KTMMOB) Yerbilim Mühendisleri Odası Başkanı Oğuz Vadilili “KKTC’de Sıvı Doğal Gaz (LNG) Kullanımı”, KKTC Cumhurbaşkanlığı Ekonomi ve Doğal Kaynaklar Komitesi Üyesi Prof. Dr. Vedat Yorucu ise “Doğu Akdeniz Ve Adalar Denizinde Enerji Jeopolitiği”ni sundu. Çalıştay “Doğal Gaz ve Alternatif Enerji Seçeneklerinde Zorluklar ve Fırsatlar Paneli” ve ardından değerlendirme oturumuyla sona erdi.