İTÜ-KKTC Eğitim Araştırma Yerleşkeleri'nin misyon ve kalite hedefleri doğrultusunda planlanan “KIBRIS VE SU: YAPILANLAR, TESPİTLER VE YAPILMASI GEREKENLER” konulu çalıştay, 07 Haziran 2022 Salı günü 08.30 ile 19.30 saatleri arasında Lefkoşa Concorde Tower Otel’in Othello Salonu’nda gerçekleştirildi.
Kuzey Kıbrıs Turkcell ve Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası’nın katkıları ile gerçekleştirilen çalıştaya, Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’ın yanı sıra, Cumhuriyet Meclisi Başkanı Zorlu Töre, TC Lefkoşa Büyükelçisi Ali M. Başçeri, Milli Eğitim ve Kültür Bakanı Nazım Çavuşoğlu ve AK Parti milletvekili ve eski Tarım ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Rektörü Prof. Dr. İsmail Koyuncu ve İTÜ-KKTC Rektörü Prof. Dr. Cumali Kınacı ile bazı bürokratlar katıldı.
TATAR: İMKANSIZI BAŞARMAK ÖNEMLİDİR
Cumhurbaşkanı Ersin Tatar çalıştayda yaptığı konuşmada, TC’den su getirilmesinin gündeme geldiği dönemde bazı muhaliflerin bunun Güney Kıbrıs’ın da onayıyla yapılması gerektiğini savunduğunu hatırlatarak, o yıllarda bu vizyonu gösterebilmenin ve sonucunda “imkânsızı başarmanın” önemli olduğunu vurguladı. Tatar, TC’den gelen suyla KKTC’de su kaynaklarındaki tuzlanmanın azaltıldığını, tarımsal ürünlerde verimliliğin arttığını, niş ürünlerin bulunup kullanılmasıyla ziraat ve tarımda büyük mesafe kazanılacağının altını çizdi.
Savaşlar, küresel ısınma ve dünyadaki diğer gelişmelerin suyun önemini artırdığını, gelecekte suyun petrolden daha değerli hale geleceğini de hatırlatan Tatar, KKTC’nin çözüm için Rum tarafına yaptığı GYÖ önerilerinin içinde her zaman suyun Güney’le paylaşımı ve bununla birlikte barışa vesile yaratılmasının olacağını kaydetti.
KKTC’nin TC ile gerçekleştirdiği projelerdeki bilgi, birikim ve kaynakla, işbirliklerini, ayrıca İTÜ’nün KKTC’de yaptığı çalışmaların KKTC’nin marka değerine yaptığı katkıyı önemsediklerini belirten Tatar, enerji ve elektrik konusunda çözümün yine Türkiye’ye kabloyla bağlanmaktan geçtiğini aktardı.
Bu tip bir çözümle birlikte Ada'nın enterkonnekte şekilde Türkiye üzerinden Avrupa’ya bağlanması konusunu GYÖ’ler içerisinde Rum tarafına sunmalarına rağmen cevap alamadıklarını anlatan Tatar, zaten aklın ve mantığın da bunu gerektirdiğini, yakın gelecekte bu önerinin Türk tarafınca yeniden sunulacağını belirtti.
Su projesinin mimarları TC Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Veysel Eroğlu’na teşekkür eden Tatar, maliyet ve verimliliğin kıt ve değerli bir kaynak olan su konusunda önemli olduğuna vurgu yaparak, Güzelyurt tünelinin tamamlanmasının ardından Mesarya için yapılacak projenin de hayata geçmesiyle KKTC’deki Gayrisafi Milli Hasılanın (GSMH) artacağını ve ülkeye daha fazla refah sağlanacağını da sözlerine ekledi.
BAŞÇERİ: 245 KİLOMETRELİK İLETİM HATTI BU YIL TAMAMLANACAK
Büyükelçi Başçeri de konuşmasında Tarım Bakanı Dursun Oğuz’un sulama projeleri ile ilgili durumu değerlendirmek ve suyla ilgili başka projeler konusunda görüşmeler yapmak üzere Türkiye’de bulunduğunu hatırlattı ve bugünkü çalıştaydan çıkacak tespitlerin karar vericiler tarafından kullanılacağından emin olduğunu söyledi. Büyükelçi Başçeri, İTÜ Kuzey Kıbrıs'ın düzenlediği çalıştayın son derece zamanlı ve yerinde olduğunu belirtti.
Başçeri, adalardaki su sorunlarının daima en yakın kara parçasından çözüm üretilerek sonuçlandırıldığını, bu nedenle KKTC’nin su ihtiyacının da TC’den deniz geçişi hattıyla sağlandığına vurgu yaparak, proje için 4,4 milyar TL (600 milyon Dolar) gibi bir miktarın harcandığını, DSİ’nin ayrıca, 245 kilometrelik iletim hatlarını daha 2022 yılı içerisinde tamamlayarak hizmete sunacağının altını çizdi.
Güzelyurt için 5,7 kilometrelik tünel inşaatının tamamlandığını ifade eden Başçeri, Anadolu’dan gelen suyun sırasıyla Güzelyalı, Geçitkale Barajı ve nihayetinde kulanım hatlarına verileceğini aktardı.
Başçeri ayrıca, Ada'nın tüm su kaynaklarının entegre şekilde nasıl yönetileceğinin belirlenmesi gerektiğini ifade ederek, bugünün iletim ve enerji maliyetleriyle suyun bölgelere ulaştırılmasının maliyetli olduğunu ve suya yeni bir fiyatlandırmanın gerekeceğini ekledi.
ÇAVUŞOĞLU: SU KİRLETİLMEMELİ, İSRAF EDİLMEMELİ
Hükümeti temsilen toplantıya katılan Milli Eğitim Bakanı Nazım Çavuşoğlu ise çalıştay sonuçlarının, suyun nasıl yönetilmesi gerektiğine, eksikliklere ve yeni fikirlere ışık tutmasına olanak sağlamasını umduğunu belirtti ve suyun kirletilmemesi, israf edilmemesi, gelecek nesillere taşınması ve fiyatlandırılmasının önemli noktalar olduğunu vurguladı.
Türkiye’den Ada'ya taşınan 75 milyon metreküp suyun yanında, yağmur suları, yeraltı suları ve atık suların toplamının milyarlarca metreküp su demek olduğunu, fakat etkin kullanılamadığını da aktaran Bakan Çavuşoğlu, Güzelyurt ve Mesarya için düşünülen su projelerinin ciddi yatırımlar gerektirdiğini, Güzelyurt için 20 bin dönümün sulanmasıyla ilgili projede sona gelindiğini, daha sonra da Mesarya için harekete geçileceğini aktardı.
Suyun erişilebilirliğini belirleyenin fiyatlandırma ve boru hatları olduğunu da söyleyen Çavuşoğlu, TC’den Adaya ulaştırılan suyun getirilmesine katkı koyan ve emeği geçenlere teşekkür ederek kutladı.
KOYUNCU: SOMUT VERİLER TOPLANARAK, KİTAP HALİNE GETİRİLSİN
İTÜ Rektörü Prof. Dr. İsmail Koyuncu, gerçekleştirilen çalıştay sonrası çıkacak somut verilerin toplanması ve bir kitapçık haline getirilmesini diledi.
KINACI: ÖNEMLİ KONULAR ELE ALINACAK
Çalıştayın açılış konuşmasını yapan İTÜ-KKTC Rektörü Prof. Dr. Cumali Kınacı çalıştayda, atık suyun yeniden kullanılması, deniz suyu arıtma, iklim değişikliği ve su kaynaklarının 2100 yılına kadar nasıl etkileneceği, suyun verimli kullanımı, buharlaşmanın önlenmesi, muhtemel taşkınların belirlenmesi ve önlenmesi, kuraklık ve su talebinin nasıl karşılanacağı ile su kalitesi konularının ele alınacağını kaydetti.
Kınacı, ayrıca altyapı sistemleri, arıtma, ulaştırma, enerji, yenilenebilir enerji potansiyelinin de çalıştayda tartışılacağını ve yol haritası belirleneceğini ifade etti.
EROĞLU, KIBRIS’IN SU MESELESİ’Nİ ANLATTI
Çalıştayın açılış konuşmalarının ardından eski TC Tarım ve Orman Bakanı, AKP Milletvekili Veysel Eroğlu, TC’den KKTC’ye boruyla su getirilmesi Asrın Projesi’nin aşamaları ve "Kıbrıs'ın Su Meselesi" konusundaki sunumunu gerçekleştirdi.
KKTC Su Temin Projesi ile ülkenin su meselesinin çözüldüğünü belirten Eroğlu, Güzelyurt ve Mesarya ovalarının çok yakın bir zamanda suyla buluşacağını söyledi.
Çalıştayda;
Yakın Doğu Üniversitesi İnşaat ve Çevre Mühendisliği Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hüseyin GÖKÇEKUŞ, KKTC Yerüstü ve Yeraltı Su Durumu
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Su Yönetimi Genel Müdür Yardımcısı Maruf ARAS, Su Yönetimi Konusunda KKTC için Değerlendirme ve Öneriler
Devlet Su İşleri (DSİ) KKTC Proje Müdürü Yusuf ŞAHİN KKTC’de Yapılan/Yapılacak Su Yatırımları
DSİ 2. Planlama Şube Müdürü Murat YAKUT, DSİ’nin KKTC’deki Su Kaynaklarının Geliştirilmesine Yönelik Çalışmaları
KKTC Su İşleri Dairesi Yüksek Mühendisi Gökhan Kayan, İçme, Kullanma ve Sanayi Su İhtiyacı
KKTC Tarım Dairesi Müdürü Reşat DEĞİRMENCİ, Ekosistem ve Sulama Suyu İhtiyaçları
T.C. Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Havza Yönetimi Daire Başkanı Taner KİMENÇE, Nehir Havza Yönetim Planları ve Sektörel Su Tahsis Planları
T.C. Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Taşkın ve Kuraklık Yönetimi Daire Başkanı Satuk Buğra FINDIK, İklim Değişikliğinin KKTC Su Kaynaklarına Etkisi ile Taşkın ve Kuraklık Yönetim Planları
İTÜ Rektörü Prof. Dr. İsmail KOYUNCU, KKTC’de Deniz Suyu ve Atıksu Geri Kazanım ve Kullanım Potansiyeli
T.C. Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Araştırma ve Değerlendirme Daire Başkanı Yusuf BAŞARAN, Su Verimliliği, Su Güvenliği, Finansman
T.C. Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, İzleme ve Su Bilgi Sistemi Daire Başkanı Nermin ANUL, KKTC İçin Su Kalitesi İzleme Sistemi Önerisi
Sunumları gerçekleştirildi.
Çalıştay sonunda konuşmacılara ve sponsor firmalara plaket takdimi yapıldı.
https://kktc.itu.edu.tr/index.php/en/newscategoryblog/38-corporate-communication/830-08-06-2022-haber#sigFreeIdd5e7aeb088
